علل کاهش عیار قند در چغندرقند

علل کاهش عیار قند در چغندرقند

۱٫ کشت کرپه:
هرگاه گیاهان زراعی را دیر تز ار زمان مناسبی که برای آن تعیین شده است بکارند اصطلاحا به آن کشت کرپه می گویند. اثر کرپه کاری در کاهش عیار قند در چغندر قند در مورد شرایط آب و هوایی مورد نیاز جهت رشد چغندرقند به اختصار شرح داده می شود. دو مرحله اصلي رشد چغندرقند عبارت است:
– از جوانه زدن یا حجیم شدن ریشه
– از حجیم شدن یا پرقند شدن ریشه
در مرحله اول رشد چغندرقند نیاز به هوای معتدل دارد. با کشت به موقع بذر گیاه فرصت کافی‌ برای رشد و توسعه ریشه و برگ‌ها را پیدا نموده و در نتیجه چغندر قند با ریشه و برگ‌های رشد یافته با شرایط مطلوب وارد مرحله دوم رشد می‌‌شود.
هر گاه چغندر قند به صورت کرپه کشت شود بذر سبز شده در مدت خیلی‌ کوتاه با هوای گرم و خشک مواجه می‌‌شود، در چنین شرایطی رشد و توسعه ریشه‌ها کم شده و توسعه برگ‌های آن به طور مطلوب انجام نخواهد شد، لذا در مرحله دوم رشد ریشه نباید از چنین بوته‌هایی‌ انتظار امکان ذخیره قند به مقدار حداکثر را داشت در مرحله دوم رشد چغندر قند ریشه‌ها حجیم شده و قند در آن ذخیره می‌‌شود. در این مرحله گیاه نیاز به حرارت و شدت نور دارد. لذا چغندر قندی که مرحله اول رشد را به طور کامل طی‌ کرده است می‌‌تواند با استفاده کامل از دو عمل نور و حرارت عیار قند را به حد اکثر ممکن برساند.
زمان مناسب کشت چغندر قند:
از آن جا‌ که زراعت کرپه چغندر قند موجب کاهش عیار قند و کاهش محصول می‌‌گردد باید بذر چغندر را در زمان مناسب کشت کرد، تعین زمان مناسب کشت بستگی به درجه حرارت متوسط روزانه دارد. بر طبق بررسی‌‌های انجام شده درجه حرارت روزانه ۱۰ تا ۱۲ درجه سانتی گرد برای کشت بذر چغندر قند مناسب است. در بعضی‌ سال‌های استثنایی به علت نفوذ جبهه هوای گرم و درجه حرارت کاذب در منطقه به وجود می‌‌آید که پس از عبور جبهه هوای گرم مجددا هوای مناسب فصل برقرار می‌‌شود. بنابراین اگر فقط با اتکا به درجه حرارت سالیانه و بدون مشورت با بخش کشاورزی کارخانه نسبت به کشت چغندر قند زودتر از معمول اقدام شود، در صورت سرد شدن هوا و تداوم آن مقداری از بوته‌های چغندر به ساقه رفته که این عمل را بُلتینگ گویند و ساقه رفتن چغندر موجب کاهش عیار قند می‌‌شود. زمان مناسب کشت چغندر از اواسط اسفند ماه تا اول فروردین ماه باید کشت شده باشد.
۲٫ زمان و مقدار مصرف کود از ته:
کود اوره اثر بسیار زیاد در رشد و نمو چغندر قند در دوره اول رشد دارد و در نتیجه موجب ازدیاد قند در مرحله دوم می‌‌شود. هر گاه کود اوره در مرحله دوم رشد چغندر قند به خصوص در اواخر فصل رشد مصرف شود موجب تاخیر در رسیدن چغندر قند و تولید جوانه ‌های جدید در قسمت طوقه چغندر می‌‌شود که باعث کاهش عیار قند است.
کود اوره در موقع کشت چغندر قند توسط دیسک و یا ماله به خاک داده می‌‌شود در مناطقی که مدت دوره رشد چغندر طولانی است مقداری از کود اوره را به صورت سرک در یک یا دو نوبت بعد از تنک کردن چغندرقند توسط کودپاش ردیفی‌ و یا با دست به مزرعه می‌‌دهند. اگر کود ازت زیاد مصرف شود و یا این که دیر مصرف شود عیار آن پایین می آید و حتی چغندرقند مدتی عیار آن بصورت کاذب بالا می رود. بعد از تیر ماه در قزوین کود ازته توصیه نمی‌شود. حداقل سه ماه قبل از برداشت بايستي کود ازته داده می‌‌شود.
۳٫ عمق شخم:
چغندر قند دارای ریشه عمیق مخروطی شکل بوده که حدود یک متر در خاک فرو می‌‌رود. قسمت مخروطی ریشه چغندر قند که محل ذخیره قند است حدود ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر طول درد. با توجه به طول ریشه چغندر قند عمق مناسب در زراعت چغندر قند بین ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر است.
عیار قند در چغندرهایی که دارای ریشه چند شاخه بوده در قسمت طوقه بیش از حد از خاک خارج می‌‌شود کمتر از عیار قندهایی است فرم مخروطی کشیده دارند، زیرا مقدار عیار قند در قسمت سر کمتر از وسعت آن است لذا وقتی‌ مجموع وزن ریشه و طوقه از حد معمول بیشتر شود و در تعیین عیار متوسط چغندر قند موجب کاهش عیار آن خواهد شد. یکی‌ از دلایل چند شاخه شدن ریشه چغندر قند خاک‌های سنگین و رسی می‌‌باشد.
بررسی‌‌ها نشان داده است که لایه زیرین حدود ۳ سانتی متر مدام در اثر فشار پاشنه گاو آهن فشرده و لایه غیر قابل نفوذی را به وجود می‌‌آورد. شکستن این لایه باعث افزایش نفوذ پذیری خاک می‌‌شود. کاربرد ساب سویلر در زراعت چغندر قند در افزایش تخلخل و کیفیت خاک موثر است، بهترین زمان اجرای عملیات ساب سویلر در زمانی‌ است که رطوبت در حد نقطه پژمردگی قرار دارد و این عملیات قبل از شخم با وسیله ساب سویلر و کشنده‌های قوی انجام می‌‌گیرد، معمولا این وضعیت در اواخر تابستان و اوایل پاییز قبل از بارندگی‌های پاییزی به وجود می‌‌آید.
۴٫ تراکم بوته در هکتار:
یکی‌ از مهم ترین عوامل موفقیت در زراعت چغندر قند نحوه سبز شدن بذر و انجام عملیات بعدی برای رسیدن به تعداد بوته مناسب در هکتار است. تعداد بوته مناسب بین هفتاد هزار تا صد هزار است. فاصله مناسب بین ردیف‌ها ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر است و فاصله بوته‌ها ۱۵ تا ۲۵ سانتی متر است و فاصله کمتر از ۵۰ سانتی متر و بیش از ۶۰ سانتی متر نا مناسب است.
در مزارع با مقدار کم بوته ریشه‌های چغندر قند زیاد رشد کرده و از فرم مناسب مخروطی شکل خارج می‌‌شوند و به صورت چغندرهای حجیم شکم دار در می‌‌آید که وزن چغندر در حدود ۹۰۰ گرم کمی‌ بیشتر یا کمی‌ کمتر می‌‌باشد و این نوع چغندرها دارای عیار قندي کمتر از چغندرهای مطابق فرم است.
۵٫ برگ زنی‌ چغندر قند:
در بعضی‌ از مناطق چغندر کاران در مراحل مختلف رشد چغندر اقدام به چیدن برگ چغندر می‌‌کنند که این عمل موجب کاهش عیار قند در چغندر قند می‌‌شود، زیرا چیدن برگ اولا موجب کاهش سطح سبز در بوته چغندر قند که محل فعالیت و تولید مواد غذایی‌ از جمله قند و ذخیره آن در ریشه می‌‌باشد می‌‌گردد، در ثانی‌ چغندر قند جهت ادامه رشد خود از محل طوقه مجددا شروع به جوانه زدن می‌‌کند که با رشد جوانه‌ها برگ‌های جدید به وجود می‌‌آید و بنابر این جهت تولید جوانه و برگ‌های جدید مواد ذخیره قندی آن کاسته می‌‌گردد، لذا به منظور جلوگیری از کاهش عیار قند از عمل برگ زنی‌ باید خود داری نمود.
۶٫ آفات و بیماری ها:
چغندر قند در مدت نسبتا طولانی استقرار در زمین ممکن است دچار آفت و بیماری‌های مختلفی‌ گردد، در صورتی‌ که با آفت و بیماری‌ها به موقع مبارزه نشود و یا مبارزه به طور ناقص انجام گردد موجب کاهش وزن عیار قند در چغندر قند می‌‌گردد. کشاورزان در مراحل اول رشد با ۲-۱ بار سمپاشی با بخشي از آفات نظير کک، طوقه بر، سوسک خرطوم کوتاه و سوسک خرطوم بلند و کرم برگ خوار( کارادرینا) مبارزه می‌‌کنند ولی‌ اغلب توجه چندانی به نسل بعدی آفت و بیماری‌های که در مرحله دوم رشد در مزرعه ظاهر می‌‌شوند ندارند. بروز آفت و بیماری‌ها در مرحله دوم رشد که مرحله حساس از نظر تولید قند و ذخیره آن در ریشه می‌‌باشد موجب کاهش سطح سبز و مختل نمودن عمل حیاتی شده كه در نتیجه ذخیره سازی قند در ریشه به شدت کاهش می‌‌یابد.
پوسیدگی ریشه:
پوسیدگی ریشه چغندر از نظر میزان اثر قند و همچنین استحصال شکر از آن در کارخانه قند دارای اهمیت زیادی است. پوسیدگی مغزی ریشه چغندر قند که در اثر کمبود بور در خاک در ریشه چغندر قند به وجود می‌‌آید موجب کاهش عیار قند می‌‌گردد. با مصرف بوراکس در خاک که از ترکیبات بور می‌‌باشد این نواقص را رفع می‌‌کند.
بعضی‌ از آفات که در روی ریشه چغندر قند فعالیت می‌‌کند ضمن تغذیه از ریشه موجب فساد و پوسیدگی در ریشه را فراهم می‌‌آورد، به عنوان مثال لارو سوسک خرطوم کوتاه چغندر قند پس از ورود به خاک روی ریشه چغندر مستقر شده و از آن تغذیه می‌‌کند. هر گاه استقرار لارو در اوایل رشد چغندر باشد باعث قطع ارتباط ریشه با بوته و نابودی آن می‌‌شود ولی‌ اگر حمله آفت در نسل‌های بعدی که ریشه چغندر قند به طور کافی‌ رشد کرده باشد وزن ریشه و عیار قند به مقدار زیاد کاهش می‌‌یابد که با تشخیص آفت و سم پاشی به موقع قابل مبارزه می‌‌باشد.
۷٫ عدم برداشت به موقع:
هر گاه چغندر قند به موقع برداشت نشود عیار قند آن کاهش می‌‌یابد لذا چغندر قند باید بعد از رسیدن برداشت گردد. اگر چغندر قند قبل از رسیدن برداشت گردد از ذخیره قند آن جلوگیری می‌‌شود و مقدار ازت مضر آن به حد کافی‌ کاهش نمی یابد. دو نوع ازت مضر در چغندر قند جهت کارخانه زیان آور است، همچنین در چغندرهای نارس تنفس بیشتر از چغندرهای رسیده است. لذا زمان برداشت تا تحویل چغندر قند به کارخانه و در طول مدت نگهداری چغندر قند در سیلو مقداری از قند موجود در چغندر قند در اثر تنفس تجزیه شده و موجب کاهش عیار قند می‌‌شود.
۸٫ تاخیر در جمع آوری و حمل چغندر قند:
ریشه چغندر بعد از برداشت نیز تنفس می‌‌کند و عواملی از قبیل وزش باد و تابش خورشید و درجه حرارت بالا عمل تنفس را شدید می‌‌نماید که در اثر عوامل تنفس در چغندر قند قسمتی‌ از قند ریشه تجزیه شده و تبدیل به آب و گاز کربنیک می‌‌شود و موجب کاهش عیار قند در چغندر قند می‌‌شود.
۹٫ نوع بذر:
بذر چغندر قند دارای انواع مختلف نوعی از بذر چغندر قند تولید ریشه‌های وزین و عیار قند نسبتا کم می‌‌کند. در این نوع بذر جهت مناطقی که دوره رشد و نمو طولانی بوده و در مرحله اول رشد دارای هوای نسبتا سرد و معتدل است و دارای خاک‌های حاصل خیز و تکنیک کشت بالا است در نظر گرفته می‌‌شود. نوع دیگر بذر تولید ریشه‌های نسبتا کوچک و کم وزن ولی‌ عیار قند زیاد می‌‌کند که این بذر جهت مناطق که دوره رشد کوتاه است کشت می‌‌گردد.
۱۰٫ کمبود مواد غذایی‌:
• کمبود فسفر: باعث کاهش رشد و رگبرگ‌ها و کم شدن غده‌ها می‌‌گردد.
• کمبود پتاس: آنزیم‌هایی‌ که در تولید شکر موثر است به فعالیت وا می‌‌دارد. در کمبود پتاسیم رنگ پریدگی از کناره شروع ‌‌شده و تدریجا به وسط برگ می‌‌رسد سر انجام به سوختگی و پیچیدگی کناره برگ می‌‌انجامد.
• روی: به عنوان کاتالیزور در تولید آنزیم دخالت دارد و کمبود روی باعث کوتوله شدن و ناقص شدن محصول می‌‌گردد و نشانه‌های کمبود روی ( نکروز) در برگ‌ها و کوچک شدن حد طبیعی‌ برگ‌ها می‌‌گردد.
• منیزیم: در ترکیب سبزینه ( کلروفیل) و فعال سازی آنزیم‌های گیاهی می‌‌گردد.
• آهن: کمبود آهن باعث می‌‌شود که رگبرگ‌ها کاملا سبز باقی‌ بماند اما دیگر قسمت‌های برگ زرد رنگ می‌‌شوند.
• منگنز: یکی‌ از عناصر ضروری برای سبزینه گیاه است. منگنز در فعال سازی آنزیم‌های گیاهی و احیای نیترات‌ها به ازت آلی‌ به کار می‌‌رود.
• گوگرد: تشکیل دهنده اسید‌های آمینه هستند.
• مس: نشانه ‌های کمبود، رشد کم، رنگ پریدگی برگ‌ها و کوتاهی محصول و کم شدن محصول می‌‌گردد.
• مولیبدن: در احیای نیترات به نیتریت و در تثبیت ازت به کار می‌‌رود.
• کلسیم: رشد مداوم ریشه و انتقال مواد قندی در گیاه و در ساختار دیوار بین سلول‌ها نیز به کار می‌‌رود.
• کربن: در بیشتر قسمت‌های گیاه موجود می‌‌باشد با بیشترین بخش از دیواره یاخته ای پروتوپلاسم و عناصر اصلی‌ انرژی مانند قند، پروتئین و چربی‌‌ها را می‌‌سازند.
۱۱٫ آبیاری:
هیچ گاه در چغندر قند آبیاری نباید تاخیر داشته باشد چون در اثر کمبود آب برگ‌ها به حد ماکزیمم نمی‌‌رسند و بعضی‌ از برگ‌ها از بین می‌‌روند، آوندها نابود می‌‌شوند و به طور کلی‌ قند سازی متوقف می‌‌گردد بنابر این هیچ گاه نباید آب از حد ظرفیت زراعی بگذرد و به نقطه پژمردگی برسد.
۱۲٫تناوب:
در تناوب چغندر قند بهتر می تواند از مواد قضایی‌ استفاده کند و ضمنا در زمین با مواد قضایی‌ خوب محصول بهتری عاید می‌‌گردد. از طرف دیگر باید عوامل محیطی‌ از قبیل درجه حرارت، نور، مقدار آب را برای گیاه در نظر بگیرند و سپس آن را در تناوب قرار دهند مثلا در مناطقی که آب کافی‌ هست در سال اول چغندر و در سال دوم گندم پاییزه می‌‌کارند.