استفاده از گل صافی کارخانجات قند و تصفیه خانه ها

استفاده از گل صافی کارخانجات قند و تصفیه خانه ها

همانطور که مستحضرید یکی از محصولات فرعی ( by product ) کارخانجات قند چغندری ، نیشکری و تصفیه خانه های شکرخام گلی است که از فیلتراسیون تصفیه شربتهای کارخانجات شکر چغندری ، شکر نیشکری و تصفیه خانه های شکرخام با استفاده از هیدروکسید کلسیم Ca(OH)₂ و کاز کربنیک CO₂ و  واکنش این مواد با ناخالصی موجود در شربتها تولید میشود . مقدار این گل در کارخانجات شکر از چغندر حدود 7 تا 10 درصد چغندر مصرفی و در کارخانجات شکر نیشکری حدود 4 تا 6 درصد نیشکر مصرفی و در تصفیه خانه ها 3 تا 5 درصد شکرخام می باشد .

اگر میزان چغندر مصرفی را شش میلیون تن ، نیشکر مصرفی را هشت میلیون تن و شکرخام را هشتصد هزار تن در سال 96 درنظر بگیریم (میزان تولید قند و شکر از چغندر و نیشکر یک میلیون و ششصد هزار تن و با شکرخام جمعا دو میلیون و چهارصد هزار تن با سرانه 2 کیلو و 20 درصد ذخیره استراتژیک) مقدار گل تولیدی حداقل حدود 980 هزار تن می باشد و چنانچه ماده خشک این گل 50 درصد باشد مقدار گل تولیدی حدود 490 هزار تن خواهد بود . ارزش این گل در اروپا برای استفاده در مزارع حدود شش یورو می باشد . این حداقل قیمتی است که گل خشک بدون فرآوری فروخته میشود . در کشور فقط مقدار کمی از این گل در بعضی از مناطق در مزارع استفاده میشود و باقیمانده بصورت زشتی محوطه کارخانجات و محیط زیست را آلوده کرده و برای کارخانجات تولید هزینه می کند درحالیکه استفاده درست و فرآوری مناسب از این محصول فرعی میتواند درآمدزا و ارزش آفرین باشد.

گل بصورت فرآوری شده را در صنعت ، دامداری ، مرغداری ، کشاورزی و ساختمانی استفاده می کنند.

1 –  در صنعت با فرآوری آن در تولید پودر آمورف کربنات کلسیم ، آهک ، صنایع لاستیک سازی ، پلیکا ، رنگ دارویی و آرایشی .

2 –  در دامداری بعنوان مکمل کلسیم و جلوگیری از خودسوزی علوفه .

3 –  در مرغداری بعنوان مکمل کلسیم برای جلوگیری از ضایعات تخم مرغ .

4 –  در بخش ساختمان در تهیه بلوکهای سیمان و کارخانجات سیمان .

5 –  در بخش کشاورزی بعنوان کود آهکی کلسیم منیزیم ، کود پایه قارچ ، نگهدارنده آب ، بهبود بافت خاک ، کاهش شستشو خاک ، افزایش رشد و مقاومت در برابر بیماری ها استفاده میشود.

استفاده از گل صافی در چهار بخش اول احتیاج به فرآوری دارد که فعلا مورد نظر نیست و در صورت لزوم در مورد طرز استفاده در موارد اخیر میتواند مورد بررسی قرار گیرد . ولی از آنجا که این گل میتواند بدون فرآوری در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد بهتر است ابتدا به جدول ترکیبات گل در صافی های فشار یک و دو بپردازیم .

جدول ترکیبات گل صافی فشار اشباع اول
آب	40 تا 50	درصد کل وزن
مواد خشک	60 تا 50	درصد کل وزن
کربنات کلسیم	70 تا 80	درصد وزن مواد خشک
Ca(OH)2	0.2 تا 0.3	درصد وزن مواد خشک
Mg(OH)2	2 تا 8	درصد وزن مواد خشک
So3	0.3 تا 1	درصد وزن مواد خشک
P2o5	0.5 تا 2.5	درصد وزن مواد خشک
Al2o3 , Fe2o3	0.4 تا 1	درصد وزن مواد خشک
Sio2	0.4 تا 2	درصد وزن مواد خشک
ساکاروز	0.8 تا 5	درصد وزن مواد خشک
ازت	0.2 تا 0.45	درصد وزن مواد خشک
سایر مواد آلی	8 تا 15	درصد وزن مواد خشک

 

جدول ترکیبات گل صافی فشار اشباع دوم
آب	35 تا 40	درصد کل وزن
مواد خشک	65 تا 60	درصد کل وزن
کربنات کلسیم	87	درصد وزن مواد خشک
Mg(OH)2	6.4	درصد وزن مواد خشک
P2o5	0.5	درصد وزن مواد خشک
ساکاروز	0.5	درصد وزن مواد خشک
ازت	0.15	درصد وزن مواد خشک
سایر مواد آلی	5.4	درصد وزن مواد خشک

 

از کتاب قندسازی از چغندر انتشارات دانشگاه تهران مهندس ابراهیم ریاحی جلد دوم صفحه 157 و 159  <<گل صافی مخصوص از لحاظ ازت و فسفر که دارد بر ای تمام انواع اراضی و هم چنین بعلت مقدار زیادی آهک که دارد برای زمین های اسیدی رشوه بسیار خوبی است و در حدود 3 تن گل صافی مرطوب یا 1.5 تن گل صافی خشک برای هر هکتار لازم می باشد >>.

از کتاب رساله قندسازی از چغندر از انتشارات مرکز تحقیقاتی تیرلومونت جلد دوم مترجم مهندس ابراهیم ریاحی صفحه 80 << گل صافی ها را میتوان در زمین های اسیدی بعنوان کود آهکی بمصرف رساند>> .

از کتاب تکنولوژی تولید شکر از چغندر و تصفیه شکر نوشته پی . ام سیلین ترجمه مهندس پورسعید و مهندس سجادی صفحه 408 جلد اول << ممکن است گل صافی را بعنوان کود در زراعت مصرف کرد مخصوصا بعنوان کودهای آهکی در زمین های اسیدی . بعلاوه ممکن است گل صافی را بعنوان کود فسفاته (1.7 درصد P₂o₅ نسبت به 100 درصد ماده خشک) و یا بعنوان کود ازته (در حدود 0.9 درصد ازت نسبت به 100 درصد ماده خشک) نیز مصرف نمود >> .

با توجه باینکه در گل صافی تقریبا تمام کودهای ماکرو ( N – P – K – Ca – Mg – S ) و همچنین بخشی از کودهای میکرو ( Zn – Mo – B – Cl – Mn – Fe – Cu ) را بهمراه دارد و از طرفی ارزان ترین کود برای مصرف کننده می باشد لذا استفاده از آن لازم و مقرون بصرفه می باشد. کود کلسیم و منیزیم باعث افزایش رشد و مقاومت در مقابل بیماری ها می شوند و همچنین باعث کاهش شستشوی خاک و بهبود فیزیکی بافت خاک و نگهداری مناسب آب می باشد .

کلسیم در ساخت دیواره سلولی موثر است و منیزیم برای فعال کردن آنزیم کلروفیل مفید می باشد . از آنجا که اکثر صاحب نظران اعتقاد به قلیائیت گل دارند و اینکه از این گل بیشتر در زمینهای اسیدی استفاده میشود ولی یون هیدروژن و آلومینیم خاک از عناصر اصلی فعالیت ( اسیدیته ) خاک می باشند . کودهای شامل نمکهای آمونیوم ( اوره ، نیترات آمونیوم ، سولفات آمونیوم و غیره ) یون هیدروژن آزاد می کنند و در طول نیرفیکاسیون باعث پائین آمدن PH خاک می گردند ( تبدیل نمکهای آمونیوم به نیترات ) همچنین مقدار Co₂   تولید شده توسط گیاه و ترکیب آن با آب باعث پائین آمدن بیشتر خاک می گردد و  به همین علت از گل صافی بعنوان تنظیم کننده PH خاک علاوه بر تقویت زمین استفاده می گردد .