استفاده از گل صافی کارخانجات قند و تصفیه خانه ها
همانطور که مستحضرید یکی از محصولات فرعی ( by product ) کارخانجات قند چغندری ، نیشکری و تصفیه خانه های شکرخام گلی است که از فیلتراسیون تصفیه شربتهای کارخانجات شکر چغندری ، شکر نیشکری و تصفیه خانه های شکرخام با استفاده از هیدروکسید کلسیم Ca(OH)2 و کاز کربنیک CO2 و واکنش این مواد با ناخالصی موجود در شربتها تولید میشود . مقدار این گل در کارخانجات شکر از چغندر حدود 7 تا 10 درصد چغندر مصرفی و در کارخانجات شکر نیشکری حدود 4 تا 6 درصد نیشکر مصرفی و در تصفیه خانه ها 3 تا 5 درصد شکرخام می باشد .
اگر میزان چغندر مصرفی را شش میلیون تن ، نیشکر مصرفی را هشت میلیون تن و شکرخام را هشتصد هزار تن در سال 96 درنظر بگیریم (میزان تولید قند و شکر از چغندر و نیشکر یک میلیون و ششصد هزار تن و با شکرخام جمعا دو میلیون و چهارصد هزار تن با سرانه 2 کیلو و 20 درصد ذخیره استراتژیک) مقدار گل تولیدی حداقل حدود 980 هزار تن می باشد و چنانچه ماده خشک این گل 50 درصد باشد مقدار گل تولیدی حدود 490 هزار تن خواهد بود . ارزش این گل در اروپا برای استفاده در مزارع حدود شش یورو می باشد . این حداقل قیمتی است که گل خشک بدون فرآوری فروخته میشود . در کشور فقط مقدار کمی از این گل در بعضی از مناطق در مزارع استفاده میشود و باقیمانده بصورت زشتی محوطه کارخانجات و محیط زیست را آلوده کرده و برای کارخانجات تولید هزینه می کند درحالیکه استفاده درست و فرآوری مناسب از این محصول فرعی میتواند درآمدزا و ارزش آفرین باشد.
گل بصورت فرآوری شده را در صنعت ، دامداری ، مرغداری ، کشاورزی و ساختمانی استفاده می کنند.
1 – در صنعت با فرآوری آن در تولید پودر آمورف کربنات کلسیم ، آهک ، صنایع لاستیک سازی ، پلیکا ، رنگ دارویی و آرایشی .
2 – در دامداری بعنوان مکمل کلسیم و جلوگیری از خودسوزی علوفه .
3 – در مرغداری بعنوان مکمل کلسیم برای جلوگیری از ضایعات تخم مرغ .
4 – در بخش ساختمان در تهیه بلوکهای سیمان و کارخانجات سیمان .
5 – در بخش کشاورزی بعنوان کود آهکی کلسیم منیزیم ، کود پایه قارچ ، نگهدارنده آب ، بهبود بافت خاک ، کاهش شستشو خاک ، افزایش رشد و مقاومت در برابر بیماری ها استفاده میشود.
استفاده از گل صافی در چهار بخش اول احتیاج به فرآوری دارد که فعلا مورد نظر نیست و در صورت لزوم در مورد طرز استفاده در موارد اخیر میتواند مورد بررسی قرار گیرد . ولی از آنجا که این گل میتواند بدون فرآوری در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد بهتر است ابتدا به جدول ترکیبات گل در صافی های فشار یک و دو بپردازیم .
جدول ترکیبات گل صافی فشار اشباع اول | ||
آب | 40 تا 50 | درصد کل وزن |
مواد خشک | 60 تا 50 | درصد کل وزن |
کربنات کلسیم | 70 تا 80 | درصد وزن مواد خشک |
Ca(OH)2 | 0.2 تا 0.3 | درصد وزن مواد خشک |
Mg(OH)2 | 2 تا 8 | درصد وزن مواد خشک |
So3 | 0.3 تا 1 | درصد وزن مواد خشک |
P2o5 | 0.5 تا 2.5 | درصد وزن مواد خشک |
Al2o3 , Fe2o3 | 0.4 تا 1 | درصد وزن مواد خشک |
Sio2 | 0.4 تا 2 | درصد وزن مواد خشک |
ساکاروز | 0.8 تا 5 | درصد وزن مواد خشک |
ازت | 0.2 تا 0.45 | درصد وزن مواد خشک |
سایر مواد آلی | 8 تا 15 | درصد وزن مواد خشک |
جدول ترکیبات گل صافی فشار اشباع دوم | ||
آب | 35 تا 40 | درصد کل وزن |
مواد خشک | 65 تا 60 | درصد کل وزن |
کربنات کلسیم | 87 | درصد وزن مواد خشک |
Mg(OH)2 | 6.4 | درصد وزن مواد خشک |
P2o5 | 0.5 | درصد وزن مواد خشک |
ساکاروز | 0.5 | درصد وزن مواد خشک |
ازت | 0.15 | درصد وزن مواد خشک |
سایر مواد آلی | 5.4 | درصد وزن مواد خشک |
از کتاب قندسازی از چغندر انتشارات دانشگاه تهران مهندس ابراهیم ریاحی جلد دوم صفحه 157 و 159 <<گل صافی مخصوص از لحاظ ازت و فسفر که دارد بر ای تمام انواع اراضی و هم چنین بعلت مقدار زیادی آهک که دارد برای زمین های اسیدی رشوه بسیار خوبی است و در حدود 3 تن گل صافی مرطوب یا 1.5 تن گل صافی خشک برای هر هکتار لازم می باشد >>.
از کتاب رساله قندسازی از چغندر از انتشارات مرکز تحقیقاتی تیرلومونت جلد دوم مترجم مهندس ابراهیم ریاحی صفحه 80 << گل صافی ها را میتوان در زمین های اسیدی بعنوان کود آهکی بمصرف رساند>> .
از کتاب تکنولوژی تولید شکر از چغندر و تصفیه شکر نوشته پی . ام سیلین ترجمه مهندس پورسعید و مهندس سجادی صفحه 408 جلد اول << ممکن است گل صافی را بعنوان کود در زراعت مصرف کرد مخصوصا بعنوان کودهای آهکی در زمین های اسیدی . بعلاوه ممکن است گل صافی را بعنوان کود فسفاته (1.7 درصد P2o5 نسبت به 100 درصد ماده خشک) و یا بعنوان کود ازته (در حدود 0.9 درصد ازت نسبت به 100 درصد ماده خشک) نیز مصرف نمود >> .
با توجه باینکه در گل صافی تقریبا تمام کودهای ماکرو ( N – P – K – Ca – Mg – S ) و همچنین بخشی از کودهای میکرو ( Zn – Mo – B – Cl – Mn – Fe – Cu ) را بهمراه دارد و از طرفی ارزان ترین کود برای مصرف کننده می باشد لذا استفاده از آن لازم و مقرون بصرفه می باشد. کود کلسیم و منیزیم باعث افزایش رشد و مقاومت در مقابل بیماری ها می شوند و همچنین باعث کاهش شستشوی خاک و بهبود فیزیکی بافت خاک و نگهداری مناسب آب می باشد .
کلسیم در ساخت دیواره سلولی موثر است و منیزیم برای فعال کردن آنزیم کلروفیل مفید می باشد . از آنجا که اکثر صاحب نظران اعتقاد به قلیائیت گل دارند و اینکه از این گل بیشتر در زمینهای اسیدی استفاده میشود ولی یون هیدروژن و آلومینیم خاک از عناصر اصلی فعالیت ( اسیدیته ) خاک می باشند . کودهای شامل نمکهای آمونیوم ( اوره ، نیترات آمونیوم ، سولفات آمونیوم و غیره ) یون هیدروژن آزاد می کنند و در طول نیرفیکاسیون باعث پائین آمدن PH خاک می گردند ( تبدیل نمکهای آمونیوم به نیترات ) همچنین مقدار Co2 تولید شده توسط گیاه و ترکیب آن با آب باعث پائین آمدن بیشتر خاک می گردد و به همین علت از گل صافی بعنوان تنظیم کننده PH خاک علاوه بر تقویت زمین استفاده می گردد .
elimite